Książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

Wędrówka 5. W Efezie u zarania nowych czasów

2015-03-17 08:52

1.
Efez to starożytne miasto w Jonii (Azja Mniejsza), położone na wybrzeżu Morza Egejskiego. Jego początki sięgają XI wieku p.n.e., może nawet zahaczają o epokę minojską. Ja jednak chcę Was zabrać do Efezu młodszego. Gdy świetność miasta jeszcze nie była zagrożona, port niezamulony, a rzeźby Skopasa i Apellesa zdobiły wielką świątynię (odbudowana po spaleniu przez szewca Herostratesa będzie stać nienaruszona aż do najazdu Gotów).

Rozpoczyna się druga połowa I wieku naszej ery. Apostoł Paweł głosi nauki na miejskiej agorze i w amfiteatrze (spędzi w Efezie ponad dwa lata). Wzywa do ubóstwa, gromi wyznawców Artemidy, starej bogini przeciwstawia nowego Boga - Chrystusa. Rośnie liczba wyznawców dziwnej wiary, ale spadają także dochody efeskich kupców (robili tu świetne interesy; do świątyni, cudu starożytności, pielgrzymują ludzie z całego imperium). Kupcy wywołują zamieszki, mnożą się napaści na chrześcijan, niejaki Demetriusz wzywa do rozprawienia się z apostołem, i ten w końcu opuszcza Efez (będzie jednak pamiętał o jońskiej gminie i napisze do Efezjan jeden ze swoich apostolskich listów).


2.
Czas mniej więcej ten sam, trudno o precyzyjne datowanie. W Efezie wybucha zaraza. Przerażeni mieszkańcy wzywają na pomoc Apolloniusza z Tiany, który w całej Azji Mniejszej ma opinię cudotwórcy. W Cylicji, Jonii, Bitynii, Syrii sporządził już Apolloniusz niejeden skuteczny talizman, który uchronił miasto czy osadę od powodzi, suszy, węży, szczurów, szarańczy, a przede wszystkim – od chorób.  Apolloniusz przybywa do Efezu i raz-dwa rozprawia się z demonem, który na miasto zrzucił zarazę. (Ten chwalebny czyn sprowadzi kiedyś na maga kłopoty; będzie odpowiadał przed trybunałem cesarza Domicjana za to wypędzenie demona oraz inne podobne cuda).

Kim był Apolloniusz? Filozofem sofistą, uzdrowicielem, magiem. Pochodził z Tiany (Tyany) w Kapadocji. Sława jego była znaczna i w licznych krainach Azji Mniejszej nazywano go boskim mężem, a nawet uważano za boga (z tych pomniejszych, ale jednak). Wiemy o nim z różnych źródeł, przede wszystkim z nieco fantastycznego Żywotu Apolloniusza z Tiany, napisanego na przełomie III i IV wieku n.e. przez Flawiusza Filostratosa. Dzieło dostępne jest w Polsce w dwóch tłumaczeniach, ja czytałem przekład Ireneusza Kani, poprzedzony obszernym wstępem prof. Marii Dzielskiej.

O Apolloniuszu więcej w następnej Wędrówce. Wiersz poświęcił mu Konstantinos Kawafis, warto więc spędzić z magiem-sofistą więcej niż jedną chwilę…

© Ryszard Lenc