nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Hermann Brunner i jego rzeźnia", http://annasikorska.blogspot.com, 08.10.2015

copyright © http://annasikorska.blogspot.com 2015

Jeśli miałabym napisać jednym zdaniem o tomiku Marcina Zegadło „Hermann Brunner i jego rzeźnia” to stwierdziłabym, że jest to obraz dzieciństwa naznaczony śmiercią. Odchodzenie, umieranie, utrata, nieobecność przebijają się do odbiorcy z każdego radosnego i smutnego przemijalnego obrazu nakreślonego prostymi zestawieniami słów nadając im nową siłę oddziaływania. Świat wyłaniający się z wierszy to idyllyczne dzieciństwo z cieniem żydowskiej zagłady, żydowskich korzeni, partyzanckiej przeszłości dziadka, opowieści o umieraniu.

Wojenne tragedie przeplatają się ze współczesnymi wynikającymi z dziecięcej ufności, naiwności, zbiegu okoliczności, zaskoczenia chorobom, chęci poznawania granic swoich możliwości, szukania obiektów do zabawy w czasie wakacji (sierpień). Do tego niezwykłego świata beztroski, nie odmierzania czasu, łapania chwil, intensywnego doznawania otoczenia, którego echo powróci w podobnych sytuacjach zostajemy wprowadzeni utworem „Białe wakacje”:

nie ma nic ponad to: upadek sierpnia w rozbłyskach burzy.
zapach deszczu. zimne promenady – prześwietlone i puste.
jakby obraził się na to miejsce ostatni święty. patron
od parującej wódki i posłusznych dziewcząt. nie przybywamy

z nikąd. Nasza wdzięczna pamięć dysponuje dowodem na istnienie
ziemi. tej ziemi, z której wnętrza przemawiamy do siebie językami.
taka odnowa w duchu, kiedy święty mości się w nas pokój, który
nas kosztuje bowiem policzono nam każdy włos i klimatyczne

ten sezon kończy szum latawców, kołysanie wody,
chłopcy w gasnących płomieniach, nieprawdziwe słońce.

To niewinne wprowadzenie w czas beztroski w kolejnym wierszu przemienia się w zabawę odartą ze świadomości krzywdzenia małej sowy oddanej z dziecięcą naiwnością kotu do zabawy... Nieświadomie czynione zło dzięki kolejnemu utworowi „Chowanie”, doskonale wpisującego się w ludowe spojrzenie na pogrzeb i wspomnienia, zestawiono ze złem palonych żydów. Czerwona łuna zachodzącego słońca to przypomnienie stosów palonych ciał. W jednym latający puch, a w drugim piękny pogrzeb przyciągają uwagę ludzi i spłycają krzywdę doznaną przez obserwowany obiekt: sowę, dziadka i wielu innych bohaterów w kolejnych wierszach. Czas dla nich już nie istnieje. Dobro i zło przestaje mieć znaczenie. Pozostanie tylko refleksja żywych.

Poeta zabiera nas w świat dzieciństwa pełnego wspomnień dziadków, wojennych widm przeszłości i teraźniejszości, w których wartościowanie czynów jest ważne. Pozornie niewinne zabawy dzieci i dorosłych niosą w sobie spory ładunek cierpienia odbiorców czynów i ich katów. Nawet ocalenie z wojny może być powodem radości i smutku: radości z życie i smutku po tych, którzy odeszli, których mogiły widoczne są na horyzoncie, których popioły nawożą łąki będące miejscem dziecięcych zabaw, kamieniołomu straszącego krajobrazem i świadomością wykorzystania pułapki.

Całość podsumowuje zestawienie wojennych obrazów ze współczesną walką „łysych dzieci” wybranych przez „uszkodzonego anioła” pozwalającego by wiodły „życie, które podeszło nas jak czerniak”. Dajemy się zaskoczyć złu, przemijalności, własnej kruchości, ulotności życia, który kończy świat: nie ma świata – po nas”.

Mimo tego ciągłego przebijania się obrazów śmierci w tomie „Hermann Brenner i jego rzeźnia” sporo jest sierpniowych delikatnych obrazów dzieciństwa. Wykorzystana przez poetę gra słów, umiejętność zabawy i nadawania nowych znaczeń oraz specyficzny zapis sprawiają, że każdy w tych utworach może znaleźć cząstkę siebie w zagubionym między kulturami i światami oraz wartościami podmiocie lirycznym. W ciepłe obrazy z przeszłości wkradają się rysy, które są bardzo ważne w obecnym dyskursie społecznym, w którym występują prześladowani i prześladujący.

Tom polecam miłośnikom poezji oraz utworów zabierających nas w czasy dzieciństwa toczącego się wokół wojennych wspomnień dziadków. Myślę, że dla ludzi z mojego pokolenia będzie to niezapomniana podróż sentymentalna do czasów, które odczarował czas. (...)
Anna Sikorska


Marcin Zegadło Hermann Brunner i jego rzeźniahttp://www.wforma.eu/hermann-brunner-i-jego-rzeznia.html