nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

MACHNIĘCIA, Sto osiemdziesiąt minut z okładem po Kujawach 7

2019-08-09 15:25

Robimy pętlę, do Aleksandrowa na grób pradziadków Białkowskich Aleksandra i Weroniki. Oboje zaraz po wojnie zmarli w tym samym niemal czasie, bo starzy byli – pięćdziesiąt dziewięć lat. A co się nażyli – to ich. Pradziadek Aleksander Białkowski inny był niż pradziadek Jakub Wróblewski, zaradny, uważany, przezorny. Niby roli nie miał, a wiedział z kim i jak. Konia i wóz miał, handel robił i w kooperatywę z dziedzicem i okolicznym Żydem wszedł. Ojciec szczegóły mówi, ale tego wszystkiego nie spamiętam, nie spiszę, nie zaśpiewam. A pradziadek Jakub Wróblewski, co to żonę swoją Józefę w czas wojny pochował roku czterdziestego drugiego po ciężkiej chorobie (leży wciąż samotnie na cmentarzu w Konecku), na progu siedział i przygrywał. Na czym się dało i gdzie się dało. Jak żona jego Józefa, moja prababka zdrowa była, śpiewem mu towarzyszyła. Jak mogli, tak grali i śpiewali, ale życie tego nie doceniło. Wędrowali po Kujawach, tu i tam, aż pod Koneck zajechali, grunt pod budowę domu kupili za jakiś strasznie zapracowany grosz. I tyle z tego było, że pod lasem, którego nie ma, gdzieś tam w dole zaczęli budowę na lichej parceli. Wojna przyszła, dzieci podrosły, rozeszły się po jeszcze niepodległej Rzeczpospolitej drugiej i tyle tego było. Mój dziadek Józef do wojska w trzydziestym siódmym do oddziału trafił, kampanię sobie zdrowo przeszedł, a potem z Niemcem się mordował – brali go do bauera, a on uciekał. I tak na tych ucieczkach sześć lat przepędził, a po drodze wpadał do domu na Zgodę i tak dzieci na świat przychodziły: Celinka, Jureczek, Elżunia, Helenka i Marianna, czyli moja chrzestna ciotka Mania. Elżunia i Helenka umarły na chorobę zaraz po wojnie. Aniołki leżały długo w takim grobiku na starym cmentarzu w Ciechocinku, co to mnie zawsze żal brał. Takie maleństwa. Laleczki. Ale teraz jakoś tak niedawno do grobu Wróblewskich, czyli do taty dziadka Józefa i mamy babci Zosi weszły. Teraz siedzą sobie na kupie. „Kujawiaczek jeden miał koników siedem, pojechał na wojnę, ostał mu się jeden”.

Zapalamy lampki na grobie Białkowskich. Dla poszczególnych: Weroniki, Aleksandra, Bronisława, Stanisława i Helenki. Troje ostatnich to ich dzieci. Stanisława kiedyś poznałem. W dyrektorskim był garniturze, po kolejarsku myślał, więc w parowozowni Kluczyki ważnym go zrobili. Mądry, wrażliwy, ambitny. Serdeczny uścisk pamiętam jego i pytanie o ojca mego. Gabinet miał duży, kolejarski, z proporczykami, makietą TKh49, paprotką dorodną jak jego sekretarka. Telefon pamiętam cały czas brzęczał tak prosto po kolejarsku, ale herbatę zdążyliśmy do połowy dopić. Wychodziłem odprowadzany i ślady błota na dyrektorskim kolejarskim dywanie zostawiłem. Tak pamiętam. Potem już nigdy go nie widziałem, tylko teraz patrzę na jego nagrobną fotografię.

© Maciej Wróblewski