Oto moja odpowiedź na „wypuszczoną” przez Karola Maliszewskiego w 2016 r. sondę badawczą związaną z Wisławą Szymborską.
1. Czy wymieniłbyś Wisławę Szymborską pośród swoich poetyckich patronów?
– I tak, i nie. Tak – bo to poetka wybitna, a mnie inspirują różni wielcy poeci – zarówno polscy, jak i zagraniczni. Nie – bo piszę zupełnie inaczej i jako twórca szukam własnego języka, własnych środków wyrazu.
2. Czy pamiętasz któryś z jej tomików albo pojedynczy utwór i uważasz, że były dla ciebie ważne?
– Czytałem prawie wszystkie jej wiersze, jedne zapamiętałem lepiej, inne gorzej. A to, co najbardziej pozostało, to hity typu „Nic dwa razy”, „Kot w pustym mieszkaniu”, pierwszy kupiony przeze mnie jej tomik „Ludzie na moście”.
3. Może zainspirowało cię coś z jej biografii, zainteresowała postawa życiowa, osobne miejsce w środowisku literackim?
– Ciekawa dla mnie była jej osobność przy całym szumie wokół jej osoby i powszechnym uznaniu, a także jej skromność, dystans do świata i poczucie humoru.
4. Czy zdarzyło ci się w swoich wierszach nawiązywać wprost (bądź aluzyjnie) do twórczości Szymborskiej?
– Często nawiązuję w swoich wierszach do różnych „skrzydlatych słów”. Z pewnością w całej tej intertekstualności i aluzyjności pojawiły się też akcenty „szymborskie”, ale nie mam wierszy bezpośrednio nawiązujących do twórczości naszej noblistki.
5. Może użyłeś fragmentu jej poezji jako motta, wtrętu, cytatu itd.?
– Nie przypominam sobie. Motta czy cytatu na pewno nie użyłem, subtelne, aluzyjne nawiązania z pewnością były, bo sporo w moich wierszach różnych przywołań.
6. Czy uważasz, że tego typu fragmenty krążą w świadomości społecznej? Jakie to byłyby urywki?
– Zwykli śmiertelnicy raczej nie interesują się poezją, ale chyba fraza „Nic dwa razy się nie zdarza” trafiła do szerszego obiegu (dzięki Korze). Poza tym w kręgach inteligencko-literackich krążą bon moty typu „tego nie robi się kotu”, „jesteśmy dziećmi epoki”, „wielka liczba” czy „zemsta ręki śmiertelnej”.
7. Czy istnieją, twoim zdaniem, jakiekolwiek ślady nawiązań do jej poezji we współczesnej liryce? Kojarzysz jakiegoś autora (autorkę) z takimi próbami?
– Sporo takich nawiązań czy wręcz odwołań do całych wierszy Szymborskiej – zarówno u poetów uznanych, jak i stawiających pierwsze kroki. Jest np. w Łodzi taka mniej znana poetka Monika Klukas, która wprost nawiązywała do wierszy autorki „Chwili”.
8. Czy przyznana 20 lat temu Nagroda Nobla miała wpływ na twój odbiór jej twórczości?
– Na pewno, choć czytałem ją już znacznie wcześniej.
9. Uważasz, że o tej poezji powiedziano wystarczająco? A może oczekujesz jakichś odkryć dotyczących twórczości i biografii Wisławy Szymborskiej?
– Myślę, że napisano o niej już bardzo dużo i prześwietlono ją wzdłuż i wszerz. Cenne teraz – według mnie – byłyby indywidualne odczytania tej poezji przez współczesnych poetów różnych pokoleń.
10. Jakie odnosisz wrażenie związane z trwaniem tej poezji? Starzeje się, ginie na zakurzonej półce, czy jest (bądź może być) wciąż żywa dla dzisiejszego czytelnika?
– Uważam, że ta poezja przetrwała próbę czasu dzięki uniwersalności podejmowanych tematów oraz oryginalnemu językowi. Trudno prorokować, ale wydaje mi się, że i za sto lat będzie czytana.
11. Jakiego pytania, Twoim zdaniem, zabrakło w tej ankiecie?
– Ankieta jest ok. Można zadać mnóstwo innych pytań, ale to już by była inna ankieta.
© Marek Czuku
