nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Istota istnienia i relacji", http://szafa.kwartalnik.eu, 59 wrzesień 2016

copyright © http://szafa.kwartalnik.eu 2016

Biorąc do ręki tomik Mullaghmore Małgorzaty Południak (trzeci zbiór poezji tej poetki), podświadomie wypatrywałem w tekstach elementów irlandzkiego krajobrazu. Irlandia jest bowiem od kilku lat miejscem zamieszkania autorki. Elementy te odnalazłem – dotyczyły zarówno uwarunkowań przyrodniczo-geograficznych, jak i historyczno-społecznych. Bardzo szybko przekonałem się jednak, że irlandzkie motywy nie są wcale w poezji tej najważniejsze. To co charakterystyczne dla większości utworów, to próby dotarcia do istoty chwil. To próby rozpoznania istoty istnienia w każdym momencie. Różne są sposoby docierania do istotności egzystencji. Często jest to pogłębiona refleksja dotycząca otoczenia. To nazywanie elementów przyrody i elementów przestrzeni słowami i zwrotami. Można powiedzieć, że to swoiste studium przekładania tego, co widziane i odczuwane, na słowa i zwroty. Niewystarczalność tego nazwania sprawia, że podejmowane są nowe próby. W zasadzie jest to proces nieustannego mierzenia się ze słowem i jego adekwatnością do tego, co słowo to ma oznaczać. W zakresie nazywania przestrzeni otaczającej budowany jest krajobraz fascynujący, absorbujący, wciągający w swoją konstrukcję czytającego. Jest to zarazem krajobraz osobny. Czujemy dystans tej przestrzeni do świata codziennego, w którym funkcjonujemy każdego dnia. Czytanie wymaga więc kontemplacji i wyciszenia, sprzyja wyciszeniu. Czasami nazywana przestrzeń odrywa się od fizycznego konkretu. Staje się bardziej abstrakcyjna. Emanuje grą linii i plam.

Nie tylko przestrzeń natury jest układem odniesienia refleksji piszącej. Często jej świadomość bada relację do szerszego kontekstu. Wtedy pojawiają się odniesienia społeczne i historyczne. Wtedy też często pojawiają się odniesienia do irlandzkiego konkretu, a takie słowa jak Belfast symbolizują trudną historię wyspy. Docieramy tu do gry pomiędzy tym, co momentalne w odczuwaniu istotności istnienia, a tym, co nieustannie budowane jest przez nawarstwiające się fakty codziennych wydarzeń.

Głębiej wczytując się w poezję tomu Mullaghmore, dokonujemy jeszcze jednego odkrycia. Podmiot tekstów rzadko kiedy mówi w próżnię, czy też mówi do szerokiego nieokreślonego audytorium. Odczuwamy, że treści wypowiedzeń kierowane są do pewnej określonej osoby. Najczęściej jest to on, czasem ona. Jesteśmy świadkami mozolnych prób nawiązywania pogłębionej relacji werbalnej i emocjonalnej. Nazywania wszelkich odcieni relacji pomiędzy osobami dialogu. Utwory są monologami kierowanymi do określonej osoby, monologi te mają w sobie cechy dialogu. Wypowiadane są tak, jakby naturalną reakcją były odpowiedzi odbiorcy.

Docieramy tu do istoty poezji tomu Małgorzaty Południak. Poza próbami nazywania istoty istnienia są to zmagania się z nazywaniem relacji łączących podmiot z innymi. Z osobami ważnymi dla piszącej. Waga tych relacji składnia ją do uległości względem przymusu nazywania wszelkich odcieni kształtujących się relacji.

Lektura tomiku Mullaghmore, tak jak zostało to już powiedziane, przenosi nas w pewien świat osobny, świat potrzeby odczuwania istoty istnienia i istoty relacji z ludźmi. Świat precyzyjnie nazywany, fascynujący w swojej subtelnej subiektywności. Czytanie wymaga skupienia. To, że warto ponosić trud koncentracji, znajduje swoje potwierdzenie w dużej liczbie czytelników poezji Południak.
Paweł Dąbrowski


Małgorzata Południak Mullaghmorehttp://www.wforma.eu/mullaghmore.html