Książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

NOTES, W sprawie Adama (i Orfeusza)

2015-12-11 08:56

W środę odwiedził mnie podczas mojej pracy w zakładzie Wojtek Zamysłowski. Przeglądałem z długopisem w ręku kserokopie najnowszej edycji Traktatu moralnego. Rozmawialiśmy po tym, jak pokazał mi swoje nowe, bardzo dobre wiersze. Mówiąc o poezji słów, dotknęliśmy chyba jakiegoś iluminującego punctum. Mówiłem Wojtkowi o tragedii Adama drugiego, tragedii, którą zakończyć może tylko samozbawienie, moment, w którym sam Adam drugi, on i wyłącznie on, nikt inny, przyzwoli sobie na chełpliwe – jak uważa niesłusznie – zrównanie siebie z Adamem pierwszym. Tłumaczyłem: poeta słów, poeta języka, aspirujący lingwista taki właśnie jak Ty – jest Adamem drugim. Rzecz w tym, aby uznał siebie za Adama pierwszego. Ten pierwszy nazywał rzeczy, określał swoimi imionami zwierzęta i powoływał lingua adamica. Ten drugi tworzy nazwy dla nazywań, nazywania określa swoimi imionami. Tak, tak. I powołuje lingua adamica. Nie jest tak bynajmniej, że musiałby zdobywać się na mozół regresu, że musiałby wracać do mitycznej kolebki języka, źródeł języka Adamowego, że musiałby dokonywać oświecającego wycofania w sam mit początku. Nie musi. Nie mieli racji Norwid, Chlebnikow, nie ma też racji Joanna Mueller.

Tłumaczyłem Wojtkowi, że regres w stronę źródła upodrzędnia, choć dzieje się to w autentycznej glorii, glorii uniżenia. Wyjaśniałem – powoli oraz rozmyślnie na tyle, na ile potrafiłem – że z momentem, w którym uwierzymy, że tu i teraz, uprawiając poezję słów, jako drudzy Adamowie nazwiemy nazywania z taką samą powagą, salva veritate, jak pierwszy Adam nazywający rzeczy zwierzęce, dusze animalne – że z tą chwilą, od tej pory dopiero zatracimy w sobie potrzebę uprawiania poezji rzeczy. I będzie to ostateczne porzucenie poezji rzeczy, odcięcie mimetycznej pępowiny. Wierzę, że zwiąże się to z porzuceniem jakiejś początkowej blokady wytworzonej za sprawą unieruchomienia dychotomii słowo:rzecz. Że zrozumiemy przy tym na przykład, że o własnym najbardziej skrytym, spersonalizowanym pragnieniu, np. pragnieniu samobójstwa powiemy autentyczniej dzięki hermetyzmowi, metadenotacjom, dzięki nazywaniu nazywań, czyli implicite, tzn. pisząc wiersz o uwikłaniu słowa w narrację niż za sprawą eksplicytnego, uwikłanego w fikcjonalizm realizmu.

Tu i teraz nie jesteśmy Adamitami, lecz drugimi Adamami, a nie tylko przecież nimi. Nie jesteśmy Orfitami, lecz drugimi Orfeuszami. Nie musimy wracać do „jaskiniowej” pierwotności lingw: lingua adamica, lingua orfica etc. Dla nas – jest ona bowiem nie tylko Chlebnikowskim zakątkiem czarów, lecz także – platońską jaskinią. Może i „jaskinią cudów”, ale „jaskinią”. Przez pisanie wiersza o tekście, wiersza o złym smaku, wiersza grafomańskiego, możemy dać np. do zrozumienia o grafomanii cyklów życiowych, grafomanii nieuchronnych przejść między tym, co statyczne – grafomanii narodzin czy grafomanii śmierci. Nieprzypadkowo przecież to z narodzinami oraz śmiercią wiążemy w ponowoczesności idiomatykę pornografii. Mówimy: pornografia narodzin, pornografia śmierci. Nie tyle nie zrozumie tego Orfeusz pierwszy, co zredukuje do swojej językowości, nie zrozumie tego Orfeusz drugi wracający do Orfeusza pierwszego jako do swojego wzoru (Orfita). Zrozumie to dopiero Orfeusz drugi, wolny od pępowiny kolebki języka, uprawiający własną lingwę, ten spełniony, egzystujący samodzielnie jako producent, protektor i wspomożyciel własnego języka.

© Karol Samsel