copyright © http://www.ksiazka.net.pl 2016
Można wymienić sporo odniesień z literatury światowej do słowa „obcy". Głośną powieść Camusa oraz „Obcy przyszedł na farmę” Mika Waltariego, ale w internecie detronizuje ich słynna kultowa saga filmowa „Obcy” (Alien). Sagę tą charakteryzuje wyrafinowany symbolizm. W kolejnych częściach mamy do czynienia z mnóstwem symboli psychoanalitycznych, jungowskich i literackich, jak chociażby nazwa statku Nostromo, który wiezie załogę prosto do jądra ciemności...
Ale to właśnie postać obcego jest najbardziej fascynująca w całej sadze. I tak jest też z książką prozatorską Ewy Sonnenberg zatytułowaną „Obca”.
Oto od pierwszych stron podróżujemy z jej bohaterką po archipelagu kosmicznego symbolicznego wyobcowania. Tym egzystencjalnym „Kosmosem” jesteśmy My sami.
W czasie tej podróży, która nie posiada żadnej wcześniej zaplanowanej marszruty poznajemy stany jej świadomości wewnętrznej. Spotykamy po drodze różnego rodzaju napięcia, które zachodzą między jej ciałem, umysłem i osobowością. To w tym egzystencjalnym akwarium zachodzą relacje pomiędzy ontologiczną świadomością, a impresyjnym doświadczeniem uformowanym przez twoje myśli, uczucia, pragnienia, nadzieje, marzenia, zmartwienia, odczucia i doświadczenia. To wszystko wypełnia ją podobnie do naczynia jakim jesteśmy. Świadomość siebie bowiem, to realne przebywanie w określonej przez naszą samoświadomość rzeczywistości. Możemy budować z niej opowieść o sobie, o swoim wyobcowaniu czyli de facto wyodrębnionym z niej osobnym istnieniu. Bo tak czy inaczej ten stan świadomości bycia „Osobnym”, „Obcym” jest nam przynależny już od momentu poczęcia. Przychodzimy na świat w samotności, nie rozumiemy go, ale przeczuwamy jako podświadomą wewnętrzną alegorię naszego ciała i naszego umysłu, ponieważ tak naprawdę świadomość podąża za naszym ciałem i umysłem wypełniając je różnorakimi doznaniami; prawdy lub fałszu, przyjemności albo bólu. Żyjemy w ciągłej antynomii, a może raczej dychotomii?
„Obca” Ewy Sonnenberg to nie jest łatwa lektura. To właściwie jedna wielka lekcja życia powtarzana bez przerwy w różnych sekwencjach i interwałach. Rozpisana jak na partyturze prolegomena wprowadzająca nas krok po kroku w głąb własnego niepowtarzalnego jestestwa. Im głębiej wchodzimy w jego dysharmoniczną strukturę, tym bardziej odczuwamy dyskomfort własnego życia.
Wczytując się w język Ewy Sonnenberg dostrzegamy, iż całe nasze bytowanie jest nietrwałe. Nie ma w nim harmonii, są to tylko kolejne oderwane od siebie partytury, gdzie pod naszą nieobecność obcy ludzie, obcy świat dokonuje ciągłych skreśleń i poprawek. Tak naprawdę nie wiadomo już kto jest jej autorem? Na pewno nie siła wyższa ani żaden duch; zbyt dużo tu miałkości i pospolitości, zbyt dużo oderwanych dźwięków, istna kakofonia niezestrojonych ze sobą doznań. I to doznań wtórnych, nieprzeżytych tylko odziedziczonych po akcie nieuświadomionych, bolesnych narodzin.
Wrzuceni we wszechświat doświadczamy jak pierwsi argonauci traumy egzystencjalnego niepokoju – co z nami będzie, co nas czeka? Gdzie znajduje się obiecana nam harmonia, ład i spokój? Gdzie są granice naszej świadomości, gdzie przynależne nam ocalenie?
Ontologiczne przemyślenia Ewy Sonnenberg zatytułowane „Obca” stanowią prolegomenę do teorii ciągłego egzystencjalnego niepokoju. Niepokój ten bierze się z metafizycznego, a zarazem fenomenologicznego doświadczenia czasu, przestrzeni w jaką zostaliśmy wrzuceni. Jako istota kosmiczna doświadczamy traumy narodzin chociaż powinniśmy tak naprawdę wziąć udział w kosmicznym programie rozwoju jako największe osiągnięcie ożywionego bytu w kosmicznym planie połączenia Nieba i Ziemi, odrodzenia i zbawienia. A naprawdę stajemy się zaprzeczeniem tego.
Ewa Sonnenberg w „Obcej” odsłania przed nami głębię naszej obcości wobec świata i wobec nas samych. Do czego to nas zaprowadzi? Czy jesteśmy w stanie zmienić kierunek naszych destruktywnych działań? Czy zdajemy sobie z tego sprawę, iż balansujemy na linie „wyrzuceni” daleko w kosmos, poza sferę uczuć i myśli, poza ustanowione przez nas samych granice.
To książka dla mocnych czytelników, którzy nie boją się podjąć myśli autorki „rzuconych” w ich kierunku, z jednej strony jako pewnej literackiej prowokacji, a z drugiej strony rozpatrywanych jako alternatywne egzystencjalne rozwiązanie. Bo jak powiedział Kierkegaard zdradziliśmy siebie i swoją duchową jedność dla chwilowych cielesnych doznań, dlatego nigdy nie staniemy się Jednością świadomą swojego ziemskiego bytu. Dlatego błądząc zdobywamy potrzebne nam doświadczenie, a wiedza, która temu towarzyszy w konsekwencji powinna nas ocalić? Czy tak będzie? Aby odpowiedzieć na to ważne pytanie musicie Państwo sięgnąć po „Obcą” Ewy Sonnenberg.
Gabriel Leonard Kamiński
Ewa Sonnenberg Obca – http://www.wforma.eu/obca.html
