nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Passacaglia", http://spacerwsrodslow.blogspot.com, 16.10.2019

copyright © http://spacerwsrodslow.blogspot.com 2019

„Ciąłem bezbronne powietrze uderzeniami klawiszy, a niebiosa załamywały się pod ciosami, jakie zadawałem pedałom. Moje dźwięki wracały do mnie odbite i potrzaskane, a ja odprawiałem je w nicość jeden za drugim. Byłem już tylko ja i ściana dźwięku, odgradzająca mnie od pamiętania o świecie, od pamiętania o ludziach, od pamiętania o sobie. (...) Uwielbiałem to oszustwo. Poddawałem się mu. Rozdmuchiwałem nadzieję, że przeznaczenie można oszukać, że nie wszystko jeszcze stracone, że teraz po wsze czasy przyszło nam się radować, nie pamiętać o śmierci, cierpieniu, przemijaniu” – s. 33.

Życie pisze najciekawsze scenariusze. Nieraz człowiek nie wpadłby na to, co go spotyka. Czasami nawet technika płata takiego figla, że nie wiadomo, co powiedzieć. Książka, o której opowiem trafiła do mnie przez chochlika, wujka Googla, który uparcie twierdził, że ją zrecenzowałam i powinnam mu za ten upór podziękować. To dzięki niemu mogłam zapoznać się z „Passacaglią” Sławomira Wernikowskiego. A było to naprawdę przyjemne i wartościowe doświadczenie czytelnicze, ale po kolei.

Zwykłe polskie miasteczka, podwórka, mniej znane na mapie miejsca. Spokojne, może czasami nieco senne a w nich historie ludzi, które poznaje czytelnik. Genialny muzyk mieszkający na odludziu z niewiadomych nikomu przyczyn. Ot, taka fanaberia zdziwaczałego geniusza, którego odwiedza bezczelny i wszechwiedzący młodzieniec. Opowieść o legendarnej ciotce, będącej opiekunką dziesiątek maluchów. Niani idealnej, dla której nie było zbyt krnąbrnego dziecka. Wychowawczyni pokoleń, znanej w całym mieście i polecanej sobie pocztą pantoflową. Dziwne spotkanie niezwykłego samouka i prostytutki w pewnej piwnicy, zaowocuje mocną wymianą zdań. Urodziny bohatera zamienią się w ożywioną dyskusję, której przyczyny czytelnik będzie starał się dociec. Niejasna sprawa pewnego piosenkarza, nad którą policja łamie sobie głowę. Krzyk nieodnalezionej i niewidzianej dziewczyny zmienia całe życie muzyka a przedstawiciel wymiaru sprawiedliwości musi zdecydować, co dalej. Podroż nad morze dwójki nieznajomych. On wychowawca na kolonii, ona turystka. Różni ich niemal wszystko, choć podskórnie zdają się mieć ze sobą więcej wspólnego niż mogliby przypuszczać. Kilka godzin w samochodzie pozwala im zadać sobie ważne pytania. Historia egzaminu z prawa rzymskiego. Rzecz o wykładowcy i studencie, będąca w rzeczywistości walką nierównorzędnych sił. W końcu opowieść o straconych szansach, żalach, przeszłości, która już nie wróci i związku młodego artysty z ambitną kobietą. Ona chce cofnąć czas, uratować to, co odeszło, co straciła przez własną krótkowzroczność i głupotę, on uważa rozdział za zamknięty a osobę, którą niegdyś kochał za martwą. Czy uda im się odnaleźć wspólną drogę?

Siedem krótkich, ale treściwych historii. Migawek z codzienności tętniących życiem i emocjami. Mikroobrazów, które aż kipią życiową energią i mnogością uczuć. Autor wpuszcza czytelnika do życia bohaterów zaledwie na kilka godzin. Wrzuca ich do świata, w którym postaci są niemal jak aktorzy. Wychodzą i śmiało wypowiadają swoje kwestie. Nie krygują się, nie przybierają fałszywych masek, chyba że wymaga tego profesja. Potrafią mówić dosadnie, szczerze, nie zważając na konwenanse. Nie boją się urazić współrozmówcy. Są hardzi, momentami bezczelni, silni, bawią się swoją przewagą, ale nie są źli. Umiejętnie żonglują słowami, odczytują emocje, gesty, milczenie, czytają między wierszami. Wydają się być takimi, jakimi nieraz chcieli byśmy być. Pewnymi siebie, inteligentnymi, znającymi siebie na tyle, by mieć zaufanie do swoich reakcji, gestów i słów. To indywidualiści, którzy zdają się wymykać schematom i społecznym ograniczeniom. Wyróżnia ich cięty język, namysł, nietuzinkowość, choć z pozoru nie wydają się w żaden sposób wyjątkowi. Pokazują, że czasami rozmowa jest naprawdę trudną sztuką, że wyjście poza swój punkt widzenia wymaga odwagi, otwartości i pokory, a nie każdego na nie stać. Bywa, że słowa odbijają się od drugiego człowieka i upadają na ziemię, niezrozumiane, przebrzmiałe.

Sam świat opowiadań Sławomira Wernikowskiego jest zbudowany oszczędnie, zarysowany jedynie do potrzeb opowieści. Nie ma zbyt wielu szczegółów. Tyle, by móc umiejscowić akcję i spójnie opowiedzieć historię. Autor skupia się bardziej na opisaniu bohaterów i ich zmagań. Oddaje czas temu, co najważniejsze i robi to z wielką gracją. Bardzo sprawnie posługuje się językiem. Czasami jest on jak muzyka, opatula, uwodzi, by następnie wrzucić czytelnika w wir emocji. Napięcie narasta. Pod kolejnymi wypowiedziami gromadzą się kolejne odczucia, które zaczynają wrzeć, by w końcu wybuchnąć. Struktura opowiadań Sławomira Wernikowskiego przypomina nieco grę bohatera z tytułowego, otwierającego zbiór opowiadania. Autor, gdy trzeba, tworzy spokojny obraz, by następnie zmienić go w rozszalałe morze. Posługuje się językiem sprawnie i lekko, zachowując ciężar gatunkowy wydarzeń. Na niewielu stronach zawiera skondensowane i wciągające historie.

Pisanie opowiadań wymaga pewnego rygoru, zdolności językowych, pohamowania gawędziarstwa. Trzeba niemal matematycznej precyzji, by skonstruować dobre opowiadanie zarówno pod względem fabularnym, emocjonalnym jak i językowym. A autorowi się to udaje. Czuje się w krótkich formach pewnie. Wydają się wręcz stworzone dla niego. Kolejne opowieści snute są z lekkością, kiedy trzeba literackim a innym razem dosadnym językiem. Z tym narzędziem pisarz bardzo dobrze sobie radzi. Czytelnik poznaje wycinek życia, zaledwie obrazek kilkunastu bohaterów. Przeżywa z nimi wspólnie krótkie chwile. Zżywa się, co również jest niezwykle trudne przy tak niewielkiej formie. I choć odczuwa się podskórnie teatralność tej prozy, to zapada ona w pamięć. Eksponuje problem i zostawia czytelnika z pytaniami, które domagają się odpowiedzi. Z chęcią snucia dalszych losów bohaterów.
Ewelina


Sławomir Wernikowski Passacagliahttp://www.wforma.eu/passacaglia.html