Książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

WĘDROWNICZEK, Miłość i samotność

2019-04-09 16:01

Poezję księdza Jana Sochonia cechuje pewna prostota wyrażania myśli, brak bowiem w jego wierszach wyrafinowanych środków stylistycznych, zdecydowanie ważniejsza jest tu treść niż forma. Czasami utwory są zorganizowane przez anaforyczną wypowiedź i w efekcie powtarzania słów lub całych fraz przypominają modlitewną litanię bądź refreniczną pieśń. Opublikowana teraz „Modlitwa do ciszy” to wybór wierszy z dziesięciu tomów, wydanych w latach 2003-2017, uzupełniony o utwory najnowsze oraz dwa fragmenty szkiców o sztuce, a dokonał go poeta związany z dwumiesięcznikiem literackim „Topos”, Jarosław Jakubowski.
Ksiądz profesor Jan Sochoń jest filozofem, pisarzem, redaktorem, nauczycielem akademickim – o niezwykle obszernym dorobku naukowym i literackim (samych książek poetyckich ma na swoim koncie prawie trzydzieści). Swój pierwszy zbiór wierszy „Aby powtarzać świat” wydał w roku 1975. Uczestniczył wtedy w działaniach ruchu literackiego zwanego Nową Prywatnością, który wyrastał z dokonań poprzedniej generacji – Nowej Fali. Oba te nurty miały wspólną aksjologię, różniły się natomiast językiem oraz podjętą strategią liryczną, zmieniającą w przypadku Nowej Prywatności perspektywę z publicznej na prywatną.
Bardzo osobiste są zatem wiersze Jana Sochonia, co wcale nie znaczy, że zamyka się on na świat i obcy mu jest zmysł empatii. Utwory te wiążą wiarę w Boga ze świadomością cielesności, a więc z czułością i dotykiem, które z kolei łączą człowieka „ze wszystkim, co żyje”. Wierze towarzyszy radość poety, że Jezus wybrał i ukochał właśnie jego. Stąd w wielu utworach Sochoń zwraca się bezpośrednio do Chrystusa bądź Matki Boskiej. Przy czym miłość do Boga przejawia się miejscami w sposób quasi-erotyczny, co znajduje wyraz na przykład w apostrofie: „Jezu, moja dziewczyno”.
Ciekawą korespondencję z utworem Rilkego [„Co zrobisz, gdy ja umrę, Panie?”] nawiązuje wiersz „Cóż uczynimy?”, z tym że zmieniono tu punkt odniesienia – z boskiego na ludzki, a dokładniej – wspólny ludzko-boski:

Jezu, proszę, odpocznij,
zadbaj o siebie, o naszą przyszłość.

Cóż uczynimy,
gdybyś nie dożył do śmierci?

Podobny zabieg poczyniono w innym wierszu („Palce”), gdzie odwrócono sytuację z niewiernym Tomaszem: u Sochonia Bóg z ostrożnością wkłada palce jego w rany i jednocześnie pojednawczo się uśmiecha. Relacje poety z Bogiem są więc zażyłe i pełne ufności. W chwilach słabości autor potrafi wyznać, że „Najmocniejszy zapina mi sandał” oraz „wspiera mnie Księga”, choć ma świadomość bycia księdzem „z widocznym poczuciem niebezpieczeństwa”, bo wie, że jest „kruchy i grzeszny”. A gdy odczuwa „ból grzechu”, wtedy Bóg jest daleko. Z kolei rozkosz daje czerpanie takich darów Jezusa, jak rodzina, dom, przyroda, muzyka, słowa, świat cały.
Tak więc wiele wierszy z tomu „Modlitwa do ciszy” opiewa piękno świata jako boskiego tworu, których podmiot zachwyca się wiosennym przebudzeniem przyrody oraz babim latem, pamięta żniwa i zbieranie ziół na łące za lasem bielańskim, czule obserwuje zwinną wiewiórkę w lesie, sikorkę za oknem czy motyle na strychu. Jednocześnie podchodzi do świata w sposób niemal absolutny, prosi więc, by zamieszkały z nim: powietrze, przestrzeń, słońce, ciało, słowo, miłość. Natomiast tzw. wielki świat wielkich miast zdaje się być mu obcy. Świadczą o tym refleksje poety po wycieczce do Nowego Jorku, gdzie prowincjusza przytłacza „amerykańszczyzna”, a obce mu kulturowo są nawet cmentarze. Dotkliwie ranią go również docierające z Polski informacje o morderstwach, kradzieżach, nieufności, bezradności. (...)

[całą recenzję będzie można przeczytać w czerwcowym (prawdopodobnie) numerze „Nowych Książek”]

© Marek Czuku