"Tego domu nie wolno było już rozebrać", www.e-splot.pl, 13.02.2011

copyright © www.e-splot.pl 2011

Zbiór opowiadań Anny Frajlich jest spójny w swej niespójności. Łączy je wszystkie codzienność widziana oczami zapracowanej kobiety, która ciągle czeka na przeszłość.

(...) Fragmentaryczna konstrukcja tego zbioru/tomiku zdaje się przypominać strukturę pamięci, w której istnieją szczątki wspomnień, zawsze niedokładne i pełne luk. Fragmentaryczność jest też swego rodzaju wyrazem szacunku dla przeszłości, której autorka nie chce wyrwać przez zapis, całkowitą rekonstrukcję z naturalnej niszy, lecz pozwala jej trwać w swoim czasie, a sama spogląda jedynie przez dziurkę od klucza na wybrane sceny.

Osią tych „powrotów” stają się przedmioty codziennego użytku. Ich obecność świadczy o ciągłości czasu. Żeby dostrzec zmiany, które w nas zachodzą, musimy przejrzeć się w czymś niezmiennym – jak zegarek, tykwa, wycieraczka czy pierścionek. Bohaterka opowiadania Paski, oglądając nowe mieszkanie swoich znajomych, rozpoznawała stare przedmioty, zastanawiała się, skąd pochodzą nowe. Dzięki temu mogła stwierdzić, że mężczyźni, z którymi rozmawia, to w dalszym ciągi ci dawni, choć odmienieni przez czas koledzy. Podobnie radzi sobie narratorka w innych mikroopowiadaniach i „kartkach z dziennika”: w większości przypadków to właśnie rzeczy są kluczami do przeszłości. W jednym z tekstów zegarek podarowany wnuczkowi prowadzi do osobistych doświadczeń autorki, która zaczyna opisywać historię swojego pierwszego czasomierza i ogromną zmianę, jaką w jej życiu odegrał ten prezent. Pozbawieni przedmiotów symbolicznych, mamy problem z zamieszkaniem w świecie. Utrata tytułowej wycieraczki z innego opowiadania sprawia, że bohaterka, Joanna, czuje się nieswojo, zostaje wyrzucona ze swojego świata, który zbudowała, kładąc ją przed drzwiami. Jak widać, Anna Frajlich podkreśla rolę przedmiotów także przez tytuły poszczególnych części składających się na tomik Laboratorium. (...)
Michał Bryzek


całość recenzji: http://www.e-splot.pl/index.php?pid=articles&id=1075

Anna Frajlich Laboratorium – http://wforma.eu/159,laboratorium.html