Nowości 2023

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Bogusław Kierc Dla tego

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Elżbieta Olak W deszczu

Karol Samsel Autodafe 6

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

NOTES, Notatki paryskie (4)

2021-10-20 16:06

„L’art est l’oeuvre d’inscrire un dogme dans un symbole”, a zatem „Sztuka to dzieło odciskiwania dogmatu w ścisłym łonie symbolu” – właśnie tak przełożyłbym słowa Adama. Może tkwi w tym jakaś głębinowa prawda, że wpierw obwołany został anarchosymbolistą? Określenie „synowie Adama” nabiera w tym kontekście wyrazistego, dwuznacznego charakteru. Ba, o sobie także mógłbym coś podobnego powiedzieć – przykładowo: wywodzę się z plemienia synów Adama, ściślej, synów Paula Adama. Jego pomnik znalazłem około ósmej rano na tyłach Narodowego Teatru Tańca Chaillot. I ponownie złudzenia, epidemie złudzeń. Myślę o anarchosymbolizmie Adama, przeszukując bazy polskich bibliotek w poszukiwaniu przekładów jego powieści – znajduję Czarnego węża przełożonego w 1910 roku. Kątem oka spozieram równocześnie na paryskie manekiny, zdumiony wyrzeźbioną w ich sylwetkach liniaturą mięśni, zwężeń przed- oraz nadramion, wyeksponowanymi kośćmi obojczykowymi. Muszę dawać wyraz swoim idiosynkrazjom i anachronizmom – nawet jeżeli byłyby jedynie hipotezami moich poglądów, przede wszystkim w tych zapiskach. Jak by powiedział Adam, dogmat nie tyle składa się z uprzedzeń, co z tego, co z nimi uczynimy. Dogmat to sam finał „spektaklu uprzedzeń”, wybrzmiewa w ostatnim momencie „widowiska” jako koda płynnie narastającego (czasami przez lata) szału.

Popołudnie spędziłem z Danielem w Musée Jacquemart André, w którym oglądałem Boticellego. Najsilniej przemówił do mnie Boticelli późny, archaicznie surowy, „savonarolienne”, jak powiedzieliby o nim niektórzy z Francuzów. Chciałbym zobaczyć Wenus „savonarolienne”, choć nie mniej istotne jest dla mnie, że mogę ją sobie wyobrażać – właśnie w Paryżu, podobnie jak dla przykładu – „Narodziny Piety”. Czy istnieje Wenus Chrystusowa? Lub, ujmując inaczej, czy istniałaby substancja, którą – co do jej natury określilibyśmy nie tylko „złotą wydzieliną”, lecz także (już nawet) substancją Chrystusową, następnie zaś – ową Chrystusową substancję gotowi bylibyśmy nazwać Wenus. We wnętrzach Jacquemart André kojarzących mi się z francuskim Wawelem (szczególnie z Salą Pod Planetami) zaczynam rozumieć, że jeżeli Savonarola gotów byłby przytaknąć podobnej karykaturodoktrynie, późny Boticelli, równie surowy względem siebie, jak i względem niego, gotów byłby sportretować Wenus ukrzyżowaną. Hyle savonarolienne rozciągnięte na krzyżu może być przecież ciałem żeńskim – Golgota-Toaleta Wenus.

© Karol Samsel