Książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

Książki z 2022

Andrzej Ballo Bodajże

Wenanty Bamburowicz Masy powietrza

Maciej Bieszczad Miejsce spotkania

Kazimierz Brakoniecki Oumuamua. Atlas wierszy światologicznych
 
Roman Ciepliński Schyłek

Zbigniew Chojnowski Tarcze z pajęczyny

Zbigniew Chojnowski Tyle razy nie wiem

Wojciech Czaplewski Dzieje poezji polskiej

Marek Czuku Nudne wiersze

Tomasz Dalasiński Przystanek kosmos i 29 innych pieśni o rzeczach i ludziach

Michał Filipowski Licytacja kamienia

Anna Frajlich Powroty [wiersze zebrane. tom 2]

Anna Frajlich Przeszczep [wiersze zebrane. tom 1]

Paweł Gorszewski Uczulenia

Jarosław Jakubowski Dzień, w którym umarł Belmondo

Bogusław Kierc Był sobie

Andrzej Kopacki Gra w hołybkę

Zbigniew Kosiorowski Metanoia

Franciszek Lime Formy odbioru. Poetyckie przekazy z Bezrzecza i Szczecina

Piotr Michałowski Światy równoległe

Dariusz Muszer Baśnie norweskie. tom 2

Ewa Elżbieta Nowakowska Gwiazda drapieżnik

Halszka Olsińska Przebyt

Uta Przyboś Jakoby

Agnieszka Rautman-Szczepańska Wypożyczalnia słów

Karol Samsel Autodafe 5

Karol Samsel Fitzclarence

Julia Anastazja Sienkiewicz Wilowska Planetoida, pechowy graf i wielka filozofia. Opowieści z przedwojennego Tuczna i okolic

Bartosz Suwiński Dutki

Inka Timoszyk Nieskończoność podróży

Sławomir Wernikowski Partita

Alex Wieseltier Krzywe zwierciadło

Kenneth White Ciało absolutu

City 5. Antologia polskich opowiadań grozy
 
eleWator. antologia 2012-2021. proza

Henryk Bereza. Krystyna Sakowicz. Korespondencja

Wędrówka 31. Graffiti albo inny Nowy Jork

2018-03-23 15:50

Przychodzi ubrany w bluzę z kapturem, twarz ma owiniętą bandaną, która czasem tłumi głos, więc prosimy wtedy, by powtórzył, bo pewnie się „źle nagrało”. Na zdjęcie chusty nie daje się namówić. „Ja stary lis jestem. Niby graffiti to już nie przestępstwo, jak kiedyś, a sztuka, ale wciąż nas ścigają. Chociaż przepraszamy za naruszenie czyjejś własności. No i wciąż udaje się zrobić ‘cały pociąg’, czyli pomalować skład od początku do końca, a to już grubsza sprawa i jak cię złapią, do pierdla idziesz”. Zrzuca na ziemię torbę ze spray’ami, z kieszeni wyjmuje zawiniątko i ostrożnie kładzie je obok butelek. „Końcówki, czyli dysze” – wyjaśnia. „Malujesz cienką albo grubą kreską, potem pokażę. Liczy się też szybkość ruchu ręką i nachylenie spray’a” – dodaje. Adam znajduje miejsce pod murem z dobrym, plastycznym światłem, wysuwa mikrofon, włącza kamerę, gdy zaczynam rozmawiać z facetem. Z początku zadaję pytania, ale on łapie, co nas interesuje i szybko wpada w monolog.
„Najpierw były tak zwane tagi. Był gość w końcu lat 60. i na początku 70., który pisał na murach: ‘TAKI 183’. Tylko tyle. Na imię miał Dimitrios, nazwiska chyba nikt nie znał. Był i zniknął. Potem pojawili się grafficiarze i zaczęli malować te swoje wielkie kolorowe litery i obrazki, ale paru facetów pisało tylko hasła. Ten, który was interesuje, robił to ze szkolnym kolegą. Nazwali się SAMO. Pisali, pisali i też zniknęli. Ten pierwszy zaczął malować i już go ulica nie interesowała. Dużo tam jest napisów, traktował słowa malarsko, to się chyba wzięło z SAMO. Potem się zaćpał i tyle go było. Choć namalował mnóstwo obrazów. Teraz są kurewsko drogie. Widzisz jak street-art promuje ludzi! O drugim nic nie wiem, ale raczej nie wszedł w sztukę.
Nowy Jork to wtedy była kupa gówna. Śmieci na ulicach, szaro, brudno brzydko. Więc trzeba to było ubarwić. Więc poszło. No i zrobiła się wielka wojna, miasto kontra ludzie ze sprayami. Bombardowano cały Nowy Jork, ale Brooklyn i Bronx najbardziej. W końcu policzono trupy i zakopano topory. Słuchajcie, o nas nie powinno się właściwie mówić ‘grafficiarze’, nikt tego nie lubi, my jesteśmy ‘pisarze’. Rysunki rysunkami, ale liczą się litery. ‘Nieznani pisarze’. A ponieważ wciąż nas kasują, albo zamalowując, albo czyszcząc mury, więc my jesteśmy pisarze z recyklingu. Ja czasem piszę: ‘Pamiętajcie, że tu byłem’, ale niewiele to ludzi obchodzi. Poza takimi jak ja. Bo widzisz, tak naprawdę pisze się dla swoich. Mieć swój styl, być sławnym, a każdy chce, to znaczy być sławnym wśród takich jak ty. Ja myślę, że tak samo było w jaskiniach. Albo w Pompejach.
A taka naprawdę wielka sława? Banksy jest sławny i jeszcze kilku. Listę znajdziecie na Google’u. Robią czasem wystawy street-artowców. ‘Ruch miejskiej sztuki graffiti’. Nie, nie sądzę, by graffiti umarło. Ten wasz gdzieś napisał: ‘Graffiti is not dead’ i to prawda jest. Trochę nas jest, nie tylko w Nowym Jorku. Im więcej masz żołnierzy, tym większa szansa, że wygrasz swoją wojnę. Teraz graffiti się zmienia, więcej jest polityki, więcej codzienności. Ale smoki nadal chodzą po ziemi. Chodźcie, pokażę wam, jak trzymać spray, jak pisać, zmieniając dysze. Tu jest kawałek czystego muru, zrobimy razem fajnego smoka, który zieje ogniem. I coś o nim napiszemy”.

PS. „Ten wasz” to Jean-Michel Basquiat.

marzec 2018

© Ryszard Lenc