nowości 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

książki z 2023

Andrzej Ballo Niczyje

Maciej Bieszczad Pasaże

Maciej Bieszczad Ultradźwięki

Zbigniew Chojnowski Co to to

Tomasz Dalasiński Dzień na Ziemi i 29 nowych pieśni o rzeczach i ludziach

Kazimierz Fajfer Całokształt

Zenon Fajfer Pieśń słowronka

Piotr Fluks Nie z tego światła

Anna Frajlich Szymborska. Poeta poetów

Adrian Gleń Jest

Jarek Holden Gojtowski Urywki

Jarosław Jakubowski Baza

Jarosław Jakubowski Koń

Waldemar Jocher dzieńdzień

Jolanta Jonaszko Nietutejsi

Bogusław Kierc Dla tego

Andrzej Kopacki Życie codzienne podczas wojny opodal

Jarosław Księżyk Hydra

Kazimierz Kyrcz Jr Punk Ogito w podróży

Franciszek Lime Garderoba cieni

Artur Daniel Liskowacki Do żywego

Grażyna Obrąpalska Zanim pogubią się litery

Elżbieta Olak W deszczu

Gustaw Rajmus >>Dwie Historie<< i inne historie

Juan Manuel Roca Obywatel nocy

Karol Samsel Autodafe 6

Kenneth White Przymierze z Ziemią

Andrzej Wojciechowski Budzą mnie w nocy słowa do zapisania

Wojciech Zamysłowski Birdy peak experience

City 6. Antologia polskich opowiadań grozy

"Nietutejsi", https://dajprzeczytac.blogspot.com, 14.11.2023

copyright © https://dajprzeczytac.blogspot.com 2023


„Nietutejsi” to zbiór kilku opowiadań, których wspólnym punktem jest poczucie swoistego niedopasowania bohaterów do przestrzeni, w jakich funkcjonują. Często objawia się to niezrozumieniem przez osoby, które przybierają rolę pewnego rodzaju przewodników po tym nowym obszarze.

Jolanta Jonaszko kreśli świetne kreacje. Postacie, które przemykają na kartach tej książki są niezwykle fascynujące. Te, które nas prowadzą, a więc narratorzy poszczególnych opowiadań, ale jeszcze bardziej chyba ci z tła.

W „Niebieskich tulipanach” to z pewnością pani Gabel przykuwa uwagę. Poznajemy ją z relacji narratorki, a zatem to poprzez filtr jej doświadczeń, wiedzy i wrażliwości widzimy staruszkę. Jest dość tajemnicza, nieco ekscentryczna – jej obraz przynosi także pewien rodzaj niepokoju. Wyczekujemy jakiegoś ruchu z jej strony, z napięciem śledzimy rozwój wypadków. Wyczuwamy, że na wiele ją stać i pewnie coś wykombinuje. Ale Jonaszko gra czytelnikowi na nosie.

Ciekawym zabiegiem jest również ukazywanie bohaterów poprzez ich pasje, przez to co dla nich ważne lub przez to, czego nie znoszą. Ich stosunek do tych spraw naprawdę wiele mówi o człowieku.

Sporo tu ważnych tematów na drugim planie. Głównie to życie i śmierć jako dwa współistniejące obok siebie żywioły. Jonaszko podejmuje trudne zagadnienia – pisze, najogólniej mówiąc, o rozmaitych formach wyobcowania. I nie tylko w kontekście bycia obcym w danym miejscu. Bo wykluczamy ludzi z różnych powodów – przez inność, choroby, uzależnienia, dysfunkcje, traumy, różnice światopoglądowe, kulturę, narodowość, rasę, barierę językową itd.

Zderzenie kultur także bywa źródłem nieporozumień. Ciekawe jest dążenie bohaterów do tworzenia wspólnot. Pojawia się interesujący wątek niemieckich „społeczności mieszkaniowych”, w których ludzie żyją, bo „wolą być razem”, a jeszcze ciekawszy wydaje się rozpad tych struktur, gdy ktoś się wyłamuje z tej gromady.

Jonaszko skupiła się najpierw na kobietach, pokazując pewien przekrój – od młodych dziewczyn, studentek, po te już dojrzałe, aż do staruszek. Każda z nich zmaga się z nieco innymi problemami, żadna nie jest od nich wolna. Ale nie brakuje też mężczyzn i ich spraw. To przede wszystkim dążenie do bycia samcem alfa, rywalizacja wszelkiego rodzaju i trudności w rozwiązywaniu nieoczekiwanych kłopotów.

Ciekawie autorka dopasowuje bohaterów. W poszczególnych opowiadaniach mamy w zasadzie układ w parach. Jeśli występują dwie kobiety to jedna to ta, która mówi, a druga jest głównie obiektem tej opowieści. Coś ich łączy, wchodzą ze sobą w relacje. Jednak zawsze jest między nimi jakiś zgrzyt, niedopasowanie, tajemnica. Dopiero finał każdego utworu przynosi odpowiedzi, choć na zupełnie inne pytania niż te, które zadawaliśmy sobie na początku. Podobnie jest z wersjami dwa na dwa. Jak choćby w „Seledynowym domu” czy „Gejszy”, gdzie widnieje podział na pary mieszane.

„Niedługo nie będzie tych zwykłych ludzi” – wieszczy jeden z bohaterów „Nietutejszych”. A Jolanta Jonaszko udowadnia, że otóż będą. I oddaje głos właśnie tym „zwykłym” ludziom, z całkiem „zwykłymi” problemami...
Kinga Młynarska


Jolanta Jonaszko Nietutejsihttp://www.wforma.eu/nietutejsi.html