"Powtórne spotkania", https://czytanieisluchanie.blogspot.com, 05.02.2025

copyright © https://czytanieisluchanie.blogspot.com 2025

Autor w pewnym momencie pisze: „Usiedli za naszymi plecami”, a ja parafrazując, oświadczam: usiadały przede mną, za mną i obok. A chodzi o Macieja Bieszczada. Mam jego książek bez liku. Lubię po nie sięgać, gdy po przebudzeniu do kawy i papierosa, czytam ujmujące, zajmujące wiersze. Po długiej przygodzie z twórczością Macieja Bieszczada postanowiłem coś napisać. A wszystko dlatego, że „Ultradźwięki” przypadły mi do gustu. Te wiersze dudnią w głowie.

Okładka – super. Wnętrze – poruszające, wstrząsające. Można dzięki nim wejść na szczyt wspomnień, ale i pragnień.
„Nic się nie kończy
– Jak się czujesz?
W słuchawce usłyszałem urywający się oddech jak po skończonym biegu:
– Jest coraz gorzej. Wszystko w tym życiu się kończy.
W głowie dudniły słowa znalezione u Dostojewskiego: „Tutaj na ziemi wszystko się zaczyna i nic się nie kończy. Tato, leczy wypowiedziane życzenie:
– Usiądziemy potem przy jednym stole. Mama, ty i ja, cała rodzina. Nie będziemy mieli innych domów, innych bogów, poza jednym odzyskanym”.

Mnie ten wiersz rusza i porusza. Bo to obraz. Bo to publicystyka snu. Bo to kłamstwo. Tu jest tylko On – bóg ojciec. Pozostali to manekiny. Przecież to „ultradźwięki”.
Dobieram do tych słów obraz nowoczesnego artysty. Jest on, jest trójca. Są różnorakie refleksy. Amoako Boafo i jego przebieralnia ludzkiej nudy przeobrażającej się w panikę.

Ta książka to wyborny wybór do zbudowania monodramu. Wyobrażam to sobie tak, że aktor w rozmaity sposób interpretuje (gra całym sobą – ciałem) teksty. A w tle z projektora wyjęte obrazy; często nieruchome, ale i w niektórych sytuacjach animacje. Na przykład taki utwór:

„Obłoki
Jedną z pierwszych reakcji na wasz widok są porównania. Umysł sam odsyła od świata
rzeczy i zjawisk. Może niepotrzebnie zobaczyłem pękający popcorn, fatamorganę na planecie
X, ośnieżoną pustynię. Himalaje z niewidzialnym podnóżem, wiry waty cukrowej”.

Klatka po klatce, papieros po papierosie, pustynia i lodowce. PORÓWNANIA.
Tak, Maciej Bieszczad miłuje się w nieoczywistych porównaniach, bo przecież „ultradźwięki” to też forma porównań, nieprawdaż, czyli alegorie:
Są i takie kwiatki – stokrotki: – Zasnąłem oparty o niebieskie krzesło. – kładłem się na łóżku obok stołu, nieznajomy zamykał oczy, – Równocześnie pojawił się mistyczny szalbierz, – Nazywam cię swoim synem i ojcem, – W galeriach handlowych rozkoszował się anonimowością, – Umysł sam odsyła do świata rzeczy i zjawisk.

Dużo, a raczej wiele w tych wierszach rozmyślania, tęsknoty i (często niepełnej) rodziny. Można by powiedzieć, że to przewodnik (po) codzienności, z tym że wszystko jest podłączone w łowieckie ultradźwięki.
W tej lirycznej konwencji brakuje mi bohatera typu Forresta Gumpa. Dlaczego? Tekst nabrałyby pewnej frazy muzycznej. Forrest jest równie nieobliczalny jak polifonia. Jestem łowcą łączników wierszy w każdej książce, którą czytam. Tutaj literacki klej jest słabszej konsystencji. A może się mylę, bo gdy czytam:

„Nieprawdziwy portret filozofa

Zadają mu pytania, nie odpowiada. Podchodzą do niego panny i panowie, panie i młodzieńcy.
Odwraca wzrok. Nigdzie nie idzie . Wybiera nigdzie.
Musicie.
– Sami musicie znaleźć. Przyprowadzają do niego dzieci. Wypytuje je o świat”.

Trzymając w ręku inne książki tego spotkania, zadaję sobie pytanie: Czy pisarz zawsze tak kluczy, tak miesza? Okazuje się, że nie. Jest konsekwentny, ale w obrębie jednego tomu. Czyli: konsekwencja i planowanie. Czyli: odkrywanie nowych planet, nowych ludzkich możliwości i ułomności.

W książce „Miejsce spotkania” autor jest jednak bliźniaczy, bo mówi do nas tak:

„Notatki I
Kiedy poeta wdrapuje się po wiersz, często zapomina, albo coś zakłóca jego
postrzeganie, że jedyną nagrodą jest to, po co wychodzi, że nic lepszego go nie czeka”.

A gdyby, może nietrafnie, ale skupić się za słowach „zakłóca” i „nic lepszego” sprowadzić do środowiska rodziny.
Samotny-pustelnik będzie pisał o korzeniach, wodorostach i pędach. Człowiek, który jest członkiem tłumu, wybiera niewielkie skupisko, czyli rodzinę lub przechodniów, sąsiadów i próbuje się z tym tematem zmierzyć i go odtworzyć, chociaż wolałby zniknąć.

I tak:
„[...] Kusiło go pragnienie zniknięcia, dzika pasja przepadnięcia bez śladu. Skakał po plamach
zostawianych na ziemi przez księżyc. Lustro zdarzeń pękało pod stopami języka”.

Bardzo podoba mi się ten fragment z tekstu zatytułowanego „Wejście do pałacu”. Ten wiersz kończy cały tom.
Ale to nie ten wiersz jest mim ulubionym. Nie będę przytaczał go całości, ale podpowiadam: strona 49, tytuł: „Rozmowa telefoniczna”. A kończy się to tak: Zrezygnowałem z dalszego leczenia, powiedziałem im, że już nie mam siły.
– I co teraz będzie?
– Teraz będzie żył”.

Jakby nie patrzeć „radosny smutek”. Maska Saturna?

Maciej Bieszczad pisze dużo, niczym niejaki Mróz. Czytałem obu. Bieszczad powinien tworzyć dalej, a Mróz niech jedzie a długie wakacje, np. do Brazylii.
Jarek Holden-Gojtowski

Maciej Bieszczad Ultradźwięki – http://www.wforma.eu/ultradzwieki.html