Ciało pisarza. Zastanawiam się, jak często bywało ono przedmiotem estetycznego opisu i do jakiego opisu bywaliśmy w tym wypadku skłonni, jakich – zgubnych być może – nawyków opisywania ciał pisarzy nabraliśmy. Czy istnieje wobec tego literatura ciała pisarza, jej skatalogowana lub zupełnie nieuporządkowana historia, co więcej – czy są w niej zawarte momenty manipulacji, próby ideologizowania tego, co poddawane było transferowi treści. Czy w tego rodzaju opisie dałoby się utrzymać prawomocność kategorii estetycznej bezinteresowności, więcej: metafizycznej bezinteresowności? – o to chodziłoby mi najbardziej. Czy natychmiast raczej, pisząc o czymś podobnym, uzurpowalibyśmy swój temat, somatyzowalibyśmy go, odwoływali i przywracali z powrotem – całkowicie zmieniony jako broń na usługach wyższej, naszym zdaniem, instancji? Jak wypracowywać w sobie precyzję opisu, jego niespieszność, skrupulatność, pieczołowitość? Jak przyswajać zbawienne powolność i pasywność, które służyć mają całkowitemu oddaniu się detalowi, jakkolwiek nigdy za cenę przetopienia go w relikwię?
Wybrać jedną cechę, aby nią przeszyć, jak najprzenikliwiej, wszystkie istniejące w naszej twórczej wyobraźni ciała pisarskie. Powiedzmy: karnację. Znaleźć w sobie cierpliwość, by – aż do samego molekularnego dna przedmiotu – wypowiedzieć językiem nieistniejącego poematu imaginacyjnego prawdę opisu karnacji Marcela Prousta, Jamesa Joyce’a, Jacka Kerouaca, Anne Sexton. Zderzyć ich karnacje z karnacjami uderzająco odmiennymi, tak jak (zbyt rzadko, nazbyt rzadko) zderzamy wielkie pisarstwo z małym, teleskop z soczewką schodkową. A więc Marcela Prousta – z Dionizym Maliszewskim, chłodną karnację Proustowską z ciepłą karnacją Maliszewskiego, ponad wszystko inne bowiem czy nie jesteśmy dziećmi wygrzewającymi się w cieple jednego słońca? A co jeśli zlać ze sobą dwie karnacje, dwie barwy Joyce’a i Barańczaka, przelewać je w siebie, przetapiać z siebie, wyprowadzać z substancji w substancję? Powiedzielibyście: alchemia, meandryczna i niedorzeczna, słowiańska pseudo-alchemia… Karnację Kerouaca w karnację Seweryny Szmaglewskiej? Powiedzielibyście: zbrodnia. Karnację Sexton w karnację Aleksandra Minkowskiego? Albo i na odwrót. Karnację Poświatowskiej w karnację Kena Folleta? Mówilibyście: gwałt. Drogie w tanie, żeńskie w męskie. Tak, właśnie. Mówilibyście. Ja sam tak bym mówił na Waszym stabilnym miejscu.
© Karol Samsel
